De laatste maanden reis ik met grote regelmaat door het land op bezoek bij advocatenkantoren. Het oogmerk is om uit te vinden of en hoe zij een rol kunnen vervullen in de opkomst van juridische dienstverlening op het internet. Voor mij als buitenstaander ontwikkelt zich door deze gesprekken een beeld dat tot nadenken aanzet.
Ik heb nog geen eindconclusie, maar wel een voortschrijdend inzicht dat de advocatuur terecht is gekomen in het oog van een storm waarom men niet heeft gevraagd en waardoor velen in uiterste verwarring zijn geraakt.
Het is allemaal begonnen toen het gebouw van onze rechtsstaat een invulling nodig had van de veronderstelde kennis van de wet bij een ieder die eronder valt. Wetgeving, handhaving en beslechting van geschillen is allemaal in te vullen met professionals die zijn opgeleid om de regels van het spel te kennen, de deelname van de rest van de samenleving is moeilijker te realiseren en om die rest is het nu juist allemaal begonnen in de rechtsstaat. Zonder kennis van de spelregels kun je het spel van samenleven in vrede en vrijheid niet spelen, maar gezien de complexiteit van de regels, is professionele hulp vereist om tot voldoende kennis van de wet en haar toepassing te komen.
De advocatuur werd een brug tussen de wereld van professionals in wetszaken en de mensen van alledag. Op basis van deze brugfunctie kreeg de advocatuur van de overheid bijzondere verplichtingen en rechten die moeten verzorgen dat een advocaat kundig is en dat hij/zij het vak uitoefent op een voorspelbare wijze en met een verzekerde kwaliteit. Dit alles om te borgen dat een ieder toegang heeft tot het rechtssysteem, maar ook dat het rechtssysteem efficiënt kan functioneren.
De advocaat is sindsdien dienaar van een publieke zaak, maar ook ondernemer die moet zorgen dat het advocatenkantoor winst maakt om zodoende de kosten ervan te kunnen dekken.
De publieke zaak vraagt om een advocaat die een ieder gelijkelijk terzijde staat, maar de onderneming vraagt om een voorkeursbehandeling van cliënten die het meest rendabel zijn. Deze spagaat heeft gedurende de laatste twee decennia geleid tot verwatering van de publieke taak van de advocatuur met als gevolg dat de relatie tussen het gros van de deelnemers aan de samenleving en de advocaat vrijwel is verdwenen. Buiten de rechtsstatelijke problemen die dit oplevert, is ook de continuïteit van het advocatenkantoor als onderneming in het geding.
Door ons als mensen van alledag die willen deelnemen aan de samenleving volgens de regels van de wet, is gezocht naar alternatieven om tot ons recht te komen. Dat is sociologisch mogelijk normaal en hoeft niet slecht te zijn, maar is ongereguleerd en ontkent de rol van de advocatuur zoals door de overheid bedoeld.
Langzaam maar zeker is de samenleving gewend geraakt aan juridische hulp van de boekhouder, de rechtsbijstandverzekering en aan zelfhulp op het internet. U zult denken, dat is beter dan de Ndrangheta die in Zuid-Italië zorgt voor een ‘vreedzame’ samenleving of de pooiers die op de Amsterdamse wallen zorgen dat het ‘veilig’ is om de klandizie niet af te schrikken. Maar een zichzelf respecterende rechtsstaat kan niet tevreden zijn met een tweedeling tussen luitjes die volledig kunnen deelnemen aan het rechtssysteem en de meesten van ons, die niet verder komen dan te doen alsof we serieus deelnemen. De boekhouder heeft niet de kwalificatie, de verzekeraar heeft een conflicterend belang en levert derhalve vaak niet of onvoldoende en van zelfhulp op het internet is juridisch nog niemand beter geworden.
De advocatuur erkent tot zover de ontstane situatie maar heeft geen notie hoe zij de haar toebedeelde plek in het systeem terug moet krijgen en de politiek lijkt tevreden met de werkwijze van de dag omdat er weinig beklag is van de burger en de last voor het rechtssysteem vermindert doordat er zonder toegankelijke advocaat steeds minder een beroep wordt gedaan op de rechter.
Dit is het beeld dat zich bij mij vormt uit de gesprekken met advocatenkantoren en zoals gezegd, heb ik er nog geen eindconclusie aan kunnen verbinden.
Toch is er aanleiding om vandaag de kat de bel aan te binden. Er dient zich een nieuwe speler aan; de dienstverlener op het internet. Een jurist/advocaat van vlees en bloed die zijn of haar dienstverleningspraktijk van A tot Z op het internet uitvoert. Het is de dienstverlening van het advocatenkantoor, maar dan zonder kantoor en 24/7 toegankelijk op het internet. Goedkoper en zonder drempel te benaderen, passend bij al die klanten die het advocatenkantoor niet meer heeft. Deze nieuwe speler is niet te verwarren met de internetsite van een advocatenkantoor, standaardproducten op het internet, of met de zelfhelpende leek op het internet. Het is een directe concurrent van het advocatenkantoor, waarop heel goed regulering kan worden toegepast en waarbij kwaliteit van werk en gedrag eender aan het advocatenkantoor kunnen worden geborgd. Eigenlijk lijkt de nieuwe speler zoveel op een advocaat dat het voor de advocatenkantoren de logische stap is om hiermee haar positie in ons rechtssysteem te herbezetten. Nu maar zien of de bedrijfstak zich tijdig kan ontwarren en de ondernemer in de advocaat actief wordt, voordat een van de vele initiatieven van verzekeraars, boekhouders en andere ondernemers de weg naar voren afsluit.
Het internet is toegankelijk voor een ieder, maar de plek voor succesvol ondernemen is beperkt tot de top twee of drie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten